Kinh doanh trực tuyến là một xu thế của thời đại, đem lại rất nhiều tiện ích cho xã hội. Tuy nhiên, mặt trái của nó chính là tình trạng khó bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong các giao dịch do khó xác định được chủ thể bán hàng trong các giao dịch đó. Thực tế người tiêu dùng phải nhận hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ từ các giao dịch trên không gian mạng là rất phổ biến. Một thống kê trong năm 2022 cho thấy, từ đường dây nóng 18006838, Bộ Công Thương đã nhận được hơn 10.000 cuộc gọi phản ánh, khiếu nại tố cáo các vấn đề liên quan đến tranh chấp kinh doanh, vi phạm Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong số đó, các khiếu nại tố cáo liên quan đến kinh doanh trên không gian mạng tăng lên rất nhanh và chiếm thứ hai trong tổng số lượng đơn thư (chiếm 15,4%). Các vấn đề bị khiếu nại xoay quanh chuyện người bán chậm trả tiền cho khách hàng, không chịu bồi thường cho hàng hóa, cung cấp sản phẩm không bảo đảm, cung cấp sản phẩm sai niêm yết, không bảo hành như quy định… Do đó, việc cần có một cơ chế pháp lý để có thể quản lý hiệu quả, xử lý các hành vi vi phạm và bảo vệ người tiêu dùng trong các giao dịch trên không gian mạng là rất cần thiết.
Ngày 16/5/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 55/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó có nội dung quy định về “Quy định về công khai thông tin cảnh báo người tiêu dùng trong giao dịch trên không gian mạng”. Đây là nội dung đáng chú ý trong số những điểm mới của Nghị định. Theo đó, tại Điều 24 Nghị định 55/2024/NĐ-CP quy định, danh sách tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng có hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được công bố công khai trên phương tiện thông tin đại chúng, niêm yết tại trụ sở, đăng tải trên cổng thông tin điện tử của bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Nội dung công bố công khai gồm: Tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng có hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Hành vi, địa bàn vi phạm; Cơ quan ban hành, số, ngày, tháng, năm quyết định xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Thời hạn công bố tổ chức, cá nhân kinh doanh vi phạm là 30 ngày kể từ ngày công bố. Hết thời hạn nêu trên, cơ quan đăng tải thông tin sẽ dừng hoặc gỡ bỏ thông tin về tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng có hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Triệu Thanh Hoa (Sở Công Thương)