Thiếu thông tin, doanh nghiệp sẽ gặp khó trong tiếp cận các cơ hội từ EVFTA

Thông tin về hoạt động xuất khẩu của 5 địa phương gồm (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ) cho thấy, giai đoạn 2021 – 2022 tổng kim ngạch trao đổi thương mại 2 chiều của 5 thành phố này đạt 449,015 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 189,539 tỷ USD. Riêng 8 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của 5 TP chiếm tỷ trọng gần 24,8% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Kết quả này cho thấy, phần lớn dòng chảy thương mại hàng hóa của Việt Nam là với các đối tác FTA, trong đó có Hiệp định EVFTA là một trong các động lực lớn cho tăng trưởng sản xuất, kinh doanh của 5 tỉnh thành nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Thực tế, các FTA thế hệ mới đã tạo dư địa để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Đối với FTA Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) trong 2 năm 2021- 2022, tổng kim ngạch trao đổi thương mại giữa 5 TP với các nước CPTPP đạt 79,751 tỷ USD. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 26,071 tỷ USD, kim ngạch nhập khẩu đạt 53,680 tỷ USD.

Cũng trong thời gian này, thông qua Hiệp định EVFTA, doanh nghiệp 5 tỉnh, thành đã xuất khẩu lượng hàng hóa trị giá 14,179 tỷ USD tới các các nước EU. Các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc tận dụng hiệu quả mà FTA mang lại.

FTA thế hệ mới với tiêu chuẩn cao, cùng các cam kết đã tác động trực tiếp tới nhiều chế định pháp luật Việt Nam. Khi những cam kết này có hiệu lực, Việt Nam đã sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật quy tắc xuất xứ hàng hóa, phòng vệ thương mại, mua sắm công, lao động… Song vẫn có một số văn bản hướng dẫn ban hành chậm dẫn tới các doanh nghiệp bị thiệt thòi, dù được hồi tố.

Ngoài ra nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa thật sự quan tâm đến các FTA, tự coi đây không phải là “sân chơi” dành cho mình, nên không tìm hiểu và rất mơ hồ về FTA. Theo giới chuyên gia, mặc dù đã tổ chức các lớp tập huấn, thông tin về các quy định của FTA nhưng đa số chủ doanh nghiệp cử các chuyên viên đi nghe, còn những người có quyền quyết định trong doanh nghiệp lại không đến. Đây là một nguyên nhân khiến tỷ lệ các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng ưu đãi thuế quan của các FTA còn thấp.

Để khắc phục những bất cập này, đại diện Sở Công Thương 5 tỉnh, thành đề xuất thời gian tới Bộ Công Thương đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các thông tin về các FTA và thị trường các nước đã ký kết FTA. Trong đó, tập trung xây dựng các nội dung mang tính chuyên đề đáp ứng các điều kiện hạn chế các rào cản phi thuế quan từ các nước. Phối hợp với Thương vụ Việt Nam tại các nước tổ chức hoạt động kết nối, xúc tiến qua đó giúp doanh nghiệp tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường.

Bộ Công Thương theo dõi sát tình hình xuất khẩu nhất là thông tin về việc các nước ký kết FTA điều chỉnh chính sách thương mại, đầu tư, tiền tệ… Qua đó, kịp thời hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất nắm bắt thông tin mới về thị trường, nhu cầu xuất, nhập khẩu, các cơ hội hợp tác, tiếp cận thị trường.

Đồng thời, Bộ Công Thương cần tiếp tục tăng cường tập huấn, giúp các địa phương hiểu kỹ, sâu, hiểu đầy đủ về các FTA, cách thức xử lý các tình huống gặp phải. Hiện, còn nhiều quy định pháp luật trong lĩnh vực công thương còn chưa đầy đủ, thống nhất, mỗi địa phương đang hiểu và làm theo một cách thức khác nhau. Do đó, chúng ta cần trao đổi để cùng thống nhất cách thức thực hiện thông suốt, từ lãnh đạo, quản lý cho tới những người làm trực tiếp trong lĩnh vực Công Thương.

https://moit.gov.vn/tin-tuc/thi-truong-nuoc-ngoai/hiep-dinh-evfta/thieu-thong-tin-doanh-nghiep-se-gap-kho-trong-tiep-can-cac-co-hoi-tu-evfta.html