Sở Công Thương khảo sát, đánh giá chợ lựa chọn nhân rộng mô hình chợ thí điểm bảo đảm An toàn thực phẩm năm 2020

Thực hiện Kế hoạch số 419/KH-UBND ngày 16/7/2019 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn về việc nhân rộng mô hình chợ thí điểm bảo đảm An toàn thực phẩm giai đoạn 2020 – 2025 trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, Sở Công Thương phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Y tế, Phòng Kinh tế thành phố, phòng Kinh tế – Hạ tầng huyện Chợ Đồn và đơn vị quản lý chợ khảo sát, đánh giá chợ lựa chọn nhân rộng mô hình chợ thí điểm bảo đảm An toàn thực phẩm năm 2020 đối với 03 chợ: Chợ Minh Khai (phường Nguyễn Thị Minh Khai, thành phố Bắc Kạn), chợ Bắc Kạn (phường Sông Cầu, thành phố Bắc Kạn), chợ Bằng Lũng (thị trấn Bằng Lũng, huyện Chợ Đồn).

Việc khảo sát, đánh giá trên cơ sở Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 11856:2017 Chợ kinh doanh thực phẩm. Trong đó, bao gồm các tiêu chí đánh giá đối với chợ kinh doanh thực phẩm, cơ sở kinh doanh sản phẩm động vật, cơ sở kinh doanh thủy hải sản tươi sống, cơ sở kinh doanh rau, củ, quả, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, cơ sở kinh doanh thực phẩm khác. Trong đó, hầu hết các chợ hiện nay tình hình mất ATTP xảy ra ở hầu hết các chợ trên địa bàn; việc kinh doanh hàng thực phẩm luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh, dịch bệnh, ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng. Đa phần các chợ chưa được đầu tư đầy đủ các trang thiết bị cần thiết đảm bảo ATTP khi kinh doanh; khu bán hàng thực phẩm bố trí chưa phù hợp, không đảm bảo các yêu cầu về vệ sinh, văn minh thương mại,…

Trong đó, Chợ Minh Khai hiện đang thuộc khu vực thực hiện Dự án Khu dân cư thương mại và Chợ Nguyễn Thị Minh Khai tại Quyết định số 05/QĐ-UBND ngày 05/01/2017 của UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư và UBND thành phố Bắc Kạn đã phê duyệt kế hoạch chi tiết tại Quyết định số 2011/QĐ-UBND ngày 07/11/2017 với quy mô 6,53 ha, bao gồm cả khu vực chợ Minh Khai. Hiện UBND thành phố Bắc Kạn đang tham mưu triển khai các bước thực hiện Dự án. Do đó, Sở Công Thương đã tham mưu UBND tỉnh không thực hiện nhân rộng mô hình chợ an toàn thực phẩm tại Chợ Nguyễn Thị Minh Khai năm 2020 để tránh lãng phí ngân sách địa phương.

Chợ Bắc Kạn qua quá trình khảo sát đã cơ bản đáp ứng các quy định như: Về vị trí, địa điểm của chợ, về bố trí sắp xếp, thiết kế, hệ thống chiếu sáng, về nước sử dụng trong chợ và hệ thống thoát nước, về an toàn phòng cháy và chữa cháy, vệ sinh môi trường, nhà vệ sinh tại chợ. Đối với các cơ sở kinh doanh tại chợ thực hiện vệ sinh khá sạch sẽ khu vực kinh doanh thực phẩm và lối đi hay không gian xung quanh quầy hàng của mình. Người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm thực hiện khá tốt điều kiện thực hành vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, tại chợ cũng còn nhiều nội dung chưa đảm bảo như: Tại chợ, các khu vực kinh doanh chưa có biển hiệu thông báo, chưa niêm yết sơ đồ chỉ dẫn phân khu của chợ tại cửa ra vào chính của chợ, biển hiệu đối với điểm kinh doanh, mặt hàng kinh doanh; Chợ chưa trang bị thùng rác theo quy định; Có Điểm giết mổ gia cầm tại chợ, tuy nhiên chưa tách biệt với khu bán thực phẩm khác và chưa đảm bảo điều kiện vệ sinh. Khu vực thực phẩm sống được bày bán cùng thực phẩm chín dê gây lây nhiễm chéo và chưa có dụng cụ bảo quản phù hợp; Còn một số hàng bày bán thực phẩm trực tiếp trên mặt sàn chợ (rau, củ, quả). Bàn bán sản phẩm động vật còn làm bằng vật liệu thấm nước, có thể thôi nhiễm, ăn mòn. Chưa trang bị thiết bị phòng chống động vật, côn trùng gây hại.

Chợ Bằng Lũng là chợ hạng 2, đang hoạt động kinh doanh ổn định. Tuy nhiên, theo Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 11856:2017 Chợ kinh doanh thực phẩm, chợ hầu hết đều chưa đạt các điều kiện về ATTP đối với chợ kinh doanh thực phẩm theo quy định. Trong đó: Việc bố trí, sắp xếp các điểm kinh doanh thực phẩm trong chợ chưa đảm bảo theo quy định, hàng sống và hàng chín chưa được bố trí tách biệt; Một số hàng bán rau, củ, quả còn bày bán trực tiếp trên nền chợ; Khu bán thủy sản việc thoát nước thải chưa đảm bảo, còn nhiều nước ứ đọng, nền chợ trơn, ướt; Việc thực hành vệ sinh thực phẩm đối với người trực tiếp kinh doanh thực phẩm chưa đảm bảo theo quy định (chưa đeo găng tay, khẩu trang, trang phục bảo hộ lao động); Việc vệ sinh, xử lý rác thải tại chợ chưa đảm bảo, còn có hiện tượng ùn ứ rác thải, các cống rãnh thoát nước thải còn chưa đảm bảo và việc thu gom, xử lý rác thải tại chợ hàng ngày đôi lúc còn chưa đảm bảo; Tại chợ, các khu vực kinh doanh chưa có biển hiệu thông báo, chưa niêm yết sơ đồ chỉ dẫn phân khu của chợ tại cửa ra vào chính của chợ, biển hiệu đối với điểm kinh doanh, mặt hàng kinh doanh; Chợ chưa trang bị thùng rác theo quy định.

Qua quá trình khảo sát, Đoàn khảo sát đã đánh giá hiện trạng cơ sở vật chất hiện có của các chợ. Đặc biệt chú trọng về các tiêu chí an toàn thực phẩm tại chợ; Thống kê các số liệu có liên quan về hoạt động kinh doanh thực phẩm tại chợ. Thông qua kết quả đánh giá để xây dựng chợ đảm bảo điều kiện chợ an toàn thực phẩm cơ bản đáp ứng Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 11856:2017 Chợ kinh doanh thực phẩm và các quy định pháp luật có liên quan.

Triệu Thanh Hoa (Sở Công Thương)